Hirsli
New member
“En ünlü Türk YouTuberlar kimlerdir?” diye sormak, yanlış sorudan başlamak mı?
Açık konuşayım: “En ünlü” diye dizdiğimiz listeler, çoğu zaman hem yüzeysel hem de kolaycı. Çünkü ün, ölçtüğünüz şeye göre değişir: izlenme mi, etki mi, toplumsal fayda mı, yoksa sansasyon mu? Listeler çoğu zaman “en yüksek sesli olanı” ödüllendirir; oysa kalite çoğu zaman sessizdir. Bu başlıkta kavga çıkarmak değil amacım (yok biraz da o), ama şu “ün” meselesini çalkalayalım: Kimi insanlar için Barış Özcan’ın bir videoluk fikir ihtiyacı, Enes Batur’un bir sezonluk eğlencesinden daha kıymetli; kimileri için ise tersi. Demek ki “ün” bir yarış değil, bir ayna. Peki bizim aynada ne görünüyor?
---
YouTube sahnesi: Eğlence, bilgi, kaos ve marka işbirliği kokteyli
Türkiye’de sahne geniş: oyun/eğlence ekseninde Enes Batur, Orkun Işıtmak, Berkcan Güven; belgesel/araştırma tarafında Ruhi Çenet; düşünce/teknoloji/estetik hattında Barış Özcan; güzellik/yaşam tarzında Merve Özkaynak, Danla Bilic; mizah/ekip kanallarında Kafalar; tartışma-formatı ve polemiklerde Oğuzhan Uğur/Babala çevresi… Hepsi farklı bir “ün” türü üretiyor. Kimi “trend yakalayan içerik makinesi”, kimi “sürdürülebilir hikâye anlatıcısı”, kimi “skandal ekonomisti”.
Sorun şu: Ün ile sorumluluk arasındaki mesafe, bazen video açıklamasındaki affiliate link uzunluğu kadar. En ünlü olmak, en faydalı olmak değil; en hakkaniyetli olmak da değil. “Kitle ne istiyorsa onu verelim” mantığı, kısa vadede izlenir; ama uzun vadede kültürü sığlaştırır. Peki biz izleyici olarak buna ortak olmuyor muyuz?
---
Erkeklerin stratejik bakışı: KPI’lar, algoritma ve “format mühendisliği”
“Erkek bakışı” derken genellemiyorum; ama forumda gördüğüm refleks şu: “Başlık, thumbnail, retention grafiği, ortalama izlenme süresi, haftalık yayın disiplini, marka uyumu… Bunlar doğru mu kurgulanmış?” Stratejik ve problem çözme odaklı yaklaşım, YouTube’da işe yarıyor:
- Formatı netleştir: meydan okuma, 24 saat serisi, sokak röportajı, “test” videoları.
- Hikâye eğrisi kur: giriş–vaat–kriz–çözüm–ödül.
- Ölç, iyileştir, tekrar et: rakamlar yalan söylemez, ama her şeyi de anlatmaz.
Bu yaklaşımın gücü: sistem kuruyor. Zayıf yanı: içerik, bazen “insan”ı unutan bir makineye dönüşüyor. İzleyici “veri” oluyor. İçeriğin merakı, izlenme grafiğinin esiri oluyor. Peki o grafiğin arkasındaki ruhu kim ölçecek?
---
Kadınların empatik bakışı: topluluk, güven, rol model etkisi
Kadın yaratıcıların önemli bir kısmı topluluk inşasını, güveni ve ilişkiyi öne koyuyor. “Neden izleniyorum?” sorusu, yalnızca “eğlendiriyorum” diye değil; “benimle güven kuruyorlar” diye de cevaplanıyor. Güzellik/yaşam kanallarından öğrenilen ders şu: Empati, algoritmanın kısa yolu kadar güçlü bir kaldıraç. Görünürlük, birlikte iyileşmeye, deneyim paylaşımına, gerçek hayat sorunlarına açılabiliyor.
Güçlü yanı: izleyici, takipçi değil, “komşu” gibi hissediyor. Zayıf yanı: ticari işbirlikleri ile samimiyet hattı çok hassas; bir yanlış hamle, yıllarca kurulan güveni saniyede silebiliyor. Peki şeffaflık çıtasını kim belirleyecek: yaratıcı mı, izleyici mi, marka mı?
---
Liste manyaklığına eleştiri: Abone sayısı ≠ etki gücü
“En ünlüler” başlıkları genellikle üç şeye bakıyor: abone, izlenme, trend. Oysa etkiyi ölçmek için sormamız gerekenler farklı:
- Bu kanal, izleyicide kalıcı bir davranış değişikliği yaratıyor mu?
- Fikrî standart yükseltiyor mu, yoksa yalnızca adrenalin pompalıyor mu?
- Yerel kültüre değer katıyor mu, yoksa global clickbait bandına mı bağlanmış?
- Kriz anlarında (depremler, afetler, toplumsal gerilimler) sorumlu davranıyor mu?
Eğer ünlülük yalnızca gürültü seviyesiyse, evet; bazıları çok ünlü. Ama gürültü, müzik değildir. Hepimiz bu ayrımı netleştirmedikçe, listeler “en çok bağıranlar” dökümünden ileri gidemeyecek.
---
Tartışmalı noktalar: PR mı, özgünlük mü; risk mi, konfor mu?
1. Marka işbirliği çıtası: “Ürün yerleştirme” ile “içerik kirlenmesi” arasındaki çizgi giderek silik. Yaratıcı, şeffaflık sınırını nerede çizecek?
2. Risk alma cesareti: Aynı formatı 100 kez döndürmek mi, yoksa izleyiciyi kaybetme pahasına yeni şeyler denemek mi? Ün, konforu sever; yaratıcılık ise riski.
3. Toplumsal sorumluluk: Büyük kitlelere konuşanların dil hassasiyeti neden hâlâ bu kadar zayıf olabiliyor? “Tıklanır” diye üretilen stereotipler, kalıcı hasar bırakıyor.
4. Nişe saygı: Bilim, tarih, sanat içerikleri niş diye öteleniyor. Oysa niş, derinliğin evidir. “En ünlü” listeleri derinliğe değil, genişliğe bakıyor.
---
Kimleri neden konuşuyoruz? Kısa bir çerçeve (övgü + itiraz)
- Enes Batur / Orkun Işıtmak / Berkcan Güven: Format ustalığı, tempo, kitle okuması güçlü. İtiraz: Tekrar döngüsü, “sıradaki ne kadar daha abartı olabilir” sarmalı.
- Barış Özcan: Hikâye anlatıcılığı, estetik ve düşünce derinliği; YouTube’u “yavaş düşünme” alanına çevirebiliyor. İtiraz: Aşırı cilalı anlatı, bazen tartışmayı sterilize ediyor.
- Ruhi Çenet: Merak evreni kuruyor, geniş kitleye araştırma motivasyonu veriyor. İtiraz: Bazı videolarda kaynak/bağlam netliğinin tartışılması.
- Merve Özkaynak / Danla Bilic (ve benzeri yaşam/güzellik kanalları): Topluluk, samimiyet ve dönüşüm hikâyeleri. İtiraz: Sponsorluk şeffaflığı ve rol modellik çizgisi hassas.
- Kafalar / ekip kanalları: Arkadaşlık kimyası ve ritim. İtiraz: Hızlı tüketilen, “yarın unutulan” içerik tuzağı.
- Oğuzhan Uğur / Babala formatı: Kamusal tartışmayı eğlenceye taşıma cesareti. İtiraz: Polemik ekonomisinin derinlik pahasına ödüllendirilmesi.
Bu çerçeve, “kim en ünlü”den çok “kim neden konuşuluyor” sorusunu öne çıkarıyor.
---
İzleyici olarak biz: pasif tüketici mi, aktif editör mü?
YouTube’un görünmez kahramanı algoritma değil, izleyicinin watch time tercihi. Biz neye bakarsak o büyüyor, neye sırt dönersek o sönüyor. “En ünlü” listelerini biz yazıyoruz; izlediğimiz kadar, eleştirdiğimiz kadar. Beğen tuşu bir oylama; yorum bir editörlük; abonelik ise bir bütçe transferi. O bütçeyi kime verdiğimizi düşünmek zorundayız.
---
Provokatif sorular (cevap ver, kavga çıkmasın… biraz çıksın)
- “En ünlü”yü ölçerken kalıcı etkiyi neden görmezden geliyoruz?
- Eğlence kanallarının hızını seviyoruz; peki düşünme kasımız erimeye başlamadı mı?
- Sponsorlu içeriklerde şeffaflık standardı sizce ne olmalı? “Açıklamaya yazdım” yeterli mi?
- Niş kanallara abonelik jürisi gibi davranıp, her ay en az bir nişe bilinçli destek atmayı dener miyiz?
- Bir YouTuber’ın bir (1) kötü videosu, yılların emeğini sıfırlamalı mı; yoksa bağlamı da tartmalı mıyız?
- Çocuk/ergen kitlenin yoğun olduğu kanallarda etik rehber gerekiyor mu, kim yazacak?
---
Son söz: Liste yapmayalım demiyorum; önce kriteri tartışalım
“En ünlü Türk YouTuberlar” başlığı, iyi bir başlangıç değil; iyi bir bahane. Kriter konuşursak, kültürü konuşuruz. Ün mü, etki mi? Hız mı, derinlik mi? Şaka mı, sorumluluk mu? Stratejik zekâ ile empatik duyarlılığı birleştirebilirsek, hem izleyici hem yaratıcı kazançlı çıkar. Erkeklerin “format mühendisliğini” kadınların “topluluk zekâsıyla” evlendirirsek, YouTube daha insani, daha yaratıcı, daha adil bir yer olabilir.
Şimdi top sizde:
Kendi listenizi yazın ama önce kriterinizi açıklayın. “Neden o kanal?” sorusuna iki cümlelik savunma getiremeyen liste, liste değildir. Hadi forum, ateşi yakalım: bir kanalı ünlü yapan nedir—sesinin yüksekliği mi, yoksa söylediğinin ağırlığı mı?
Açık konuşayım: “En ünlü” diye dizdiğimiz listeler, çoğu zaman hem yüzeysel hem de kolaycı. Çünkü ün, ölçtüğünüz şeye göre değişir: izlenme mi, etki mi, toplumsal fayda mı, yoksa sansasyon mu? Listeler çoğu zaman “en yüksek sesli olanı” ödüllendirir; oysa kalite çoğu zaman sessizdir. Bu başlıkta kavga çıkarmak değil amacım (yok biraz da o), ama şu “ün” meselesini çalkalayalım: Kimi insanlar için Barış Özcan’ın bir videoluk fikir ihtiyacı, Enes Batur’un bir sezonluk eğlencesinden daha kıymetli; kimileri için ise tersi. Demek ki “ün” bir yarış değil, bir ayna. Peki bizim aynada ne görünüyor?
---
YouTube sahnesi: Eğlence, bilgi, kaos ve marka işbirliği kokteyli
Türkiye’de sahne geniş: oyun/eğlence ekseninde Enes Batur, Orkun Işıtmak, Berkcan Güven; belgesel/araştırma tarafında Ruhi Çenet; düşünce/teknoloji/estetik hattında Barış Özcan; güzellik/yaşam tarzında Merve Özkaynak, Danla Bilic; mizah/ekip kanallarında Kafalar; tartışma-formatı ve polemiklerde Oğuzhan Uğur/Babala çevresi… Hepsi farklı bir “ün” türü üretiyor. Kimi “trend yakalayan içerik makinesi”, kimi “sürdürülebilir hikâye anlatıcısı”, kimi “skandal ekonomisti”.
Sorun şu: Ün ile sorumluluk arasındaki mesafe, bazen video açıklamasındaki affiliate link uzunluğu kadar. En ünlü olmak, en faydalı olmak değil; en hakkaniyetli olmak da değil. “Kitle ne istiyorsa onu verelim” mantığı, kısa vadede izlenir; ama uzun vadede kültürü sığlaştırır. Peki biz izleyici olarak buna ortak olmuyor muyuz?
---
Erkeklerin stratejik bakışı: KPI’lar, algoritma ve “format mühendisliği”
“Erkek bakışı” derken genellemiyorum; ama forumda gördüğüm refleks şu: “Başlık, thumbnail, retention grafiği, ortalama izlenme süresi, haftalık yayın disiplini, marka uyumu… Bunlar doğru mu kurgulanmış?” Stratejik ve problem çözme odaklı yaklaşım, YouTube’da işe yarıyor:
- Formatı netleştir: meydan okuma, 24 saat serisi, sokak röportajı, “test” videoları.
- Hikâye eğrisi kur: giriş–vaat–kriz–çözüm–ödül.
- Ölç, iyileştir, tekrar et: rakamlar yalan söylemez, ama her şeyi de anlatmaz.
Bu yaklaşımın gücü: sistem kuruyor. Zayıf yanı: içerik, bazen “insan”ı unutan bir makineye dönüşüyor. İzleyici “veri” oluyor. İçeriğin merakı, izlenme grafiğinin esiri oluyor. Peki o grafiğin arkasındaki ruhu kim ölçecek?
---
Kadınların empatik bakışı: topluluk, güven, rol model etkisi
Kadın yaratıcıların önemli bir kısmı topluluk inşasını, güveni ve ilişkiyi öne koyuyor. “Neden izleniyorum?” sorusu, yalnızca “eğlendiriyorum” diye değil; “benimle güven kuruyorlar” diye de cevaplanıyor. Güzellik/yaşam kanallarından öğrenilen ders şu: Empati, algoritmanın kısa yolu kadar güçlü bir kaldıraç. Görünürlük, birlikte iyileşmeye, deneyim paylaşımına, gerçek hayat sorunlarına açılabiliyor.
Güçlü yanı: izleyici, takipçi değil, “komşu” gibi hissediyor. Zayıf yanı: ticari işbirlikleri ile samimiyet hattı çok hassas; bir yanlış hamle, yıllarca kurulan güveni saniyede silebiliyor. Peki şeffaflık çıtasını kim belirleyecek: yaratıcı mı, izleyici mi, marka mı?
---
Liste manyaklığına eleştiri: Abone sayısı ≠ etki gücü
“En ünlüler” başlıkları genellikle üç şeye bakıyor: abone, izlenme, trend. Oysa etkiyi ölçmek için sormamız gerekenler farklı:
- Bu kanal, izleyicide kalıcı bir davranış değişikliği yaratıyor mu?
- Fikrî standart yükseltiyor mu, yoksa yalnızca adrenalin pompalıyor mu?
- Yerel kültüre değer katıyor mu, yoksa global clickbait bandına mı bağlanmış?
- Kriz anlarında (depremler, afetler, toplumsal gerilimler) sorumlu davranıyor mu?
Eğer ünlülük yalnızca gürültü seviyesiyse, evet; bazıları çok ünlü. Ama gürültü, müzik değildir. Hepimiz bu ayrımı netleştirmedikçe, listeler “en çok bağıranlar” dökümünden ileri gidemeyecek.
---
Tartışmalı noktalar: PR mı, özgünlük mü; risk mi, konfor mu?
1. Marka işbirliği çıtası: “Ürün yerleştirme” ile “içerik kirlenmesi” arasındaki çizgi giderek silik. Yaratıcı, şeffaflık sınırını nerede çizecek?
2. Risk alma cesareti: Aynı formatı 100 kez döndürmek mi, yoksa izleyiciyi kaybetme pahasına yeni şeyler denemek mi? Ün, konforu sever; yaratıcılık ise riski.
3. Toplumsal sorumluluk: Büyük kitlelere konuşanların dil hassasiyeti neden hâlâ bu kadar zayıf olabiliyor? “Tıklanır” diye üretilen stereotipler, kalıcı hasar bırakıyor.
4. Nişe saygı: Bilim, tarih, sanat içerikleri niş diye öteleniyor. Oysa niş, derinliğin evidir. “En ünlü” listeleri derinliğe değil, genişliğe bakıyor.
---
Kimleri neden konuşuyoruz? Kısa bir çerçeve (övgü + itiraz)
- Enes Batur / Orkun Işıtmak / Berkcan Güven: Format ustalığı, tempo, kitle okuması güçlü. İtiraz: Tekrar döngüsü, “sıradaki ne kadar daha abartı olabilir” sarmalı.
- Barış Özcan: Hikâye anlatıcılığı, estetik ve düşünce derinliği; YouTube’u “yavaş düşünme” alanına çevirebiliyor. İtiraz: Aşırı cilalı anlatı, bazen tartışmayı sterilize ediyor.
- Ruhi Çenet: Merak evreni kuruyor, geniş kitleye araştırma motivasyonu veriyor. İtiraz: Bazı videolarda kaynak/bağlam netliğinin tartışılması.
- Merve Özkaynak / Danla Bilic (ve benzeri yaşam/güzellik kanalları): Topluluk, samimiyet ve dönüşüm hikâyeleri. İtiraz: Sponsorluk şeffaflığı ve rol modellik çizgisi hassas.
- Kafalar / ekip kanalları: Arkadaşlık kimyası ve ritim. İtiraz: Hızlı tüketilen, “yarın unutulan” içerik tuzağı.
- Oğuzhan Uğur / Babala formatı: Kamusal tartışmayı eğlenceye taşıma cesareti. İtiraz: Polemik ekonomisinin derinlik pahasına ödüllendirilmesi.
Bu çerçeve, “kim en ünlü”den çok “kim neden konuşuluyor” sorusunu öne çıkarıyor.
---
İzleyici olarak biz: pasif tüketici mi, aktif editör mü?
YouTube’un görünmez kahramanı algoritma değil, izleyicinin watch time tercihi. Biz neye bakarsak o büyüyor, neye sırt dönersek o sönüyor. “En ünlü” listelerini biz yazıyoruz; izlediğimiz kadar, eleştirdiğimiz kadar. Beğen tuşu bir oylama; yorum bir editörlük; abonelik ise bir bütçe transferi. O bütçeyi kime verdiğimizi düşünmek zorundayız.
---
Provokatif sorular (cevap ver, kavga çıkmasın… biraz çıksın)
- “En ünlü”yü ölçerken kalıcı etkiyi neden görmezden geliyoruz?
- Eğlence kanallarının hızını seviyoruz; peki düşünme kasımız erimeye başlamadı mı?
- Sponsorlu içeriklerde şeffaflık standardı sizce ne olmalı? “Açıklamaya yazdım” yeterli mi?
- Niş kanallara abonelik jürisi gibi davranıp, her ay en az bir nişe bilinçli destek atmayı dener miyiz?
- Bir YouTuber’ın bir (1) kötü videosu, yılların emeğini sıfırlamalı mı; yoksa bağlamı da tartmalı mıyız?
- Çocuk/ergen kitlenin yoğun olduğu kanallarda etik rehber gerekiyor mu, kim yazacak?
---
Son söz: Liste yapmayalım demiyorum; önce kriteri tartışalım
“En ünlü Türk YouTuberlar” başlığı, iyi bir başlangıç değil; iyi bir bahane. Kriter konuşursak, kültürü konuşuruz. Ün mü, etki mi? Hız mı, derinlik mi? Şaka mı, sorumluluk mu? Stratejik zekâ ile empatik duyarlılığı birleştirebilirsek, hem izleyici hem yaratıcı kazançlı çıkar. Erkeklerin “format mühendisliğini” kadınların “topluluk zekâsıyla” evlendirirsek, YouTube daha insani, daha yaratıcı, daha adil bir yer olabilir.
Şimdi top sizde:
Kendi listenizi yazın ama önce kriterinizi açıklayın. “Neden o kanal?” sorusuna iki cümlelik savunma getiremeyen liste, liste değildir. Hadi forum, ateşi yakalım: bir kanalı ünlü yapan nedir—sesinin yüksekliği mi, yoksa söylediğinin ağırlığı mı?