Yiyecekleri parçalamak, güzel tek gülüş ve net tek konuşma… Tüm bunları rahatça yapmanın yolu sağlıklı dişlerden geçiyor. İnsan hayatında önemli tek yere sahip olan dişlere iyi bakılması gerekiyor. Bunun ilk adımı bile süt dişlerinin çıkmasıyla beraberce atılıyor.
Kalıcı olmadıkları için ailat süt dişlerine fazla önem vermiyor. Oysaki kalıcı dişlerin muntazam ve sağlıklı olması için süt dişlerine yetişkin ihtiyaç var. Özellikle ana babalara yerde konuda yetişkin rol düşüyor. Bebek ve ayakçak çark sağlığını korumak için neler yapılması gerekiyor? Süt dişleri neden yerde kadar önemli? Hangi durumlarda çark hekimine gidilmeli? Bebek ve ayakçak çark sağlığıyla ilgili merak edilenleri Sağlık Bilimleri Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Çocuk Diş Hekimliği Anabilim Dalı’ndan Doç. Dr. Barış Karabulut’a sorduk.
İlk süt dişinin çıkmasıyla hekim kontrolü başlamalı
Ne kadar küçük yaşta sağlıklı tek ağza kavuşulursa ve bunun bilincine varılırsa gelecekteki dişlerin o kadar iyi olacağını söyleyen Doç. Dr. Karabulut, “Ailelere bebeklerdeki ilk abaşo kesici dişlerin çıkmasından itibaren -yerde bile genellikle 6 veya 7 aylıkken oluyor- hekim kontrolüne başlamasını tavsiye ediyoruz. Sonra bile 6 ayda tek sistemli olarak dişler hekimlerin takibinde olmalı” debba.
Kontroller sırasında bebeklerin ailelerine yeni kaynak süt dişlerine nasıl bakmaları gerektiğine yönelik bilgiler dahi veriliyor. Süt dişlerinin parmak fırça kullanılarak temizlenmesi ve 0-3 yaş çocuklara yönelik olarak üretilen, yutulsa da zararı olmayan çark macunları kullanılması öneriliyor.
[Fotoğraf: AA]
Emzirme sonrası da dişler temizlenmeli
Bebek henüz ana sütüyle arıcı döneminde da olsa dişlerin sistemli olarak bakımının yapılması şart. Bu noktada halk arasında ana sütünün dişlere tek zararı olmadığı konusunda yanlış tek kazanç olduğunu ifade fail Doç. Dr. Karabulut, işin doğrusunu şöyle anlatıyor:
“Uzun saatler süresince emzirilen pedodonti erken çocukluk çağı çürüğü oluşuyor. Anne sütü içindeki laktoz çürütücü tek etkiye sahip. Dolayısıyla her emzirmeden sonra çark fırçalamak tabii ki mümkün olumsuzlama ama en azından ıslak pamuktan, gazlı pamuktan ya bile tülbent gibi herhangi tek şeyle dişin üzerindeki sütü uzaklaştırmaları lazım. Bebeklerdeki çark bakımı bu ibaret. Mümkünse emzirirken uyutmayacaklar. Bu itiyat haline gelince evlât ileride dahi biberonsuz uyumamaya başlıyor. Bu itiyat ne kadar erken ortadan kaldırılırsa dişlerin sağlığı bile o kadar iyi olur.”
Süt dişlerinin erken kaybı çark yapısını olumsuz etkiliyor
Süt dişleri, kalıcı dişlere oranla henüz çabucak çürüyor. Yapısal olarak henüz ince olduğu için sakat tek kere başladığı zaman sayı hızlı ilerliyor. Bu nedenle takiplerin sistemli aralıklarla yapılması, hatta dişte görülen en ufak siyah noktada beraberce hemen hekime başvurulması gerekiyor. Süt dişlerinin neden yüzde sağlığı için yerde kadar önemli olduğunu Doç. Dr. Karabulut, “Süt dişlerini erken kaybeden çocuğun gelecekteki yüzde ve çark yapısı olumsuz etkileniyor” sözleri ile açıklıyor ve sürme ediyor:
“Mümkünse dişleri ağızda tutmak için her türlü tedaviyi yapmak lazım. Buna dolgu ve kanal tedavisi dahi karışma. Süt dişlerine dolgu ve kanal tedavisi yapılırsa kalıcı dişler zarar görür niteleyerek yanlış tek inanış bile var. Halbuki hiç alakası yok. Tam tersi şayet yapılmazsa, iltihap gelişirse süt dişleri gerilemek zorunda kalıyor. Kalıcı dişler kök o zaman etkileniyor. Şunu hiçbir zaman unutmamak lazım, süt dişleri kalıcı dişlerinin rehberidir. Süt dişlerinin altında kalıcı çark var. Kalıcı çark yerde süt dişinin kökünü eriterek yolunu buluyor. Eğer süt kadın zamanından erken çekilirse kalıcı çark tabii ki rehberini kaybetmiş oluyor ve yanlış pozisyonda çıkabiliyor.”
Yanlış pozisyonda kaynak kalıcı dişler, ortodontik problemlere sebep oluyor. Bu bile çocuklara çark teli takılmasını gerektirebiliyor.
Aileler rol model olmalı
Süt dişlerini erken kaybetmemek ve yeni kaynak dişlerin dahi çürümesini önlemek için ayakçak çark fırçalama alışkanlığını küçük yaşlardan itibaren kazanması gerekiyor. Bu noktada bile ailelere yetişkin sorumluluk düşüyor:
“Aileler model olmalı, beraberce fırçalamalı. Belli tek yaşa kadar bile muhakkak çocuktan sonra tek kere dahi ana veya koruyucu fırçalamalı dişlerini. Her çocukta tıpkısı olmamakla beraberce 9-10 yaşına kadar böyle olmalı. Bu ayakçak el-güç motor gelişimlerine tâbi biraz bile… Uzmanlar yerde konuda ayakkabısını kendi bağlayabilen evlât dişlerini yeterli fırçalayabilir debba.”
Ebeveynlerin kabusu: Karışık dişlenme festival
Çocukların nema dönemlerinde ebeveynleri endişeye sürükleyen tek devre var: Karışık dişlenme… Altı yaşında başlayan yerde devre çocuğun kalıcı dişlerinin tamamlandığı 12 yaşına kadar sürüyor. Karışık dişlenme döneminde, adı üstünde ağzın karman çorman göründüğünü ifade fail Karabulut, “Bazı dişler önde bazen dişler arkada duruyor. Aileler yerde konuda sayı endişe ediyor ve bize yerde sebeple gelen sayı hasta oluyor” debba ve konuya sıra getiriyor:
“Bu dönemde ağızda hem süt kadın hem dahi kalıcı dişler var. Dolayısıyla yeni gelen kalıcı dişler, süt dişlere göre henüz geniş olduğu için ailat hemen panik oluyorlar. ‘Dişler yamuk artık, tel mi taktıracağız’ niteleyerek. Doğal gelişim sürecinde geliştikçe, çeneler büyüdükçe dişler dahi yavaş yavaş o boşluklara oturuyor. Büyüme gelişme mekanizmasını çalışmamak lazım. Çoğu çapraşıklıklar, karışıklıklar, sıkışıklıklar kendiliğinden çözülebiliyor. Yeter ki ekstra tek problem olmasın. Önemli olan yerde mekanizmayı bozmamak. Eğer bozulmazsa yetişkin ihtimalle evlât bile tek ortodontik problem oluşmuyor.”
Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.
