Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğünden edinilen rastlantı göre, kuduz, insanlarda ve sayı memeli hayvanda göz ile önlenebilmesine karşın hala ölüme neden olabiliyor.
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) verilerine göre, her yıl materyalizm yaklaşık 60 1000 kişi, kuduz nedeniyle yaşamını yitiriyor.
İnsan vakalarının çoğuna kuduz köpekler sebep olurken, kuduz özellikle Asya ve Afrika kıtalarında yaygın görülüyor. Her yıl Asya’bile yaklaşık 35 1000, Afrika’bile ise 21 1000 kişinin kuduza yakalandığı tahmin ediliyor.
DSÖ tarafından hazırlanan küresel stratejik planla 2030’a kadar köpek kaynaklı kuduzdan insan ölümlerinin sona erdirilmesi hedefleniyor.
Türkiye’dahi ise Sağlık Bakanlığına yılda yaklaşık 250 1000 kuduz şüphelisi referans yaparken, yerde kişiler, birden göz programına alınıyor.
Bakanlıktan kırılan rastlantı göre, kuduza ilişkin merak edilen soru ve cevaplar şöyle:
“1- Kuduz nasıl bulaşır?
Kuduz tek hayvanın, ısırması veya tırmalaması, salyasının sıyrık veya açılma deriye, göz, yüzde ve burna temas etmesi, etinin ve sütünün çalın olarak tüketilmesi ile hastalık bulaşır.
2 – Kuduza yakalanma ihtimali olan hayvan türleri nelerdir?
Köpek, kedi, keçi, at, eşek, inek gibi evcil hayvanlar ile kurt, tilki, kurnaz, hain, ertesi, sansar, kokarca, gelincik, kirpi, köstebek gibi yabani hayvanlardır.
3 – Kuduz riskli temasa neden olan hayvanlarda gözlem süresi var mı, varsa ne kadar?
Kedi ve köpeklerde 10 gün gözlem önerilir. Kedi ve köpek sayılmazsa hayvanlarda böyle tek süre verilemez ve gözlem önerilmez.
4 – Kuduzun belirtileri nelerdir?
Hayvanlarda kuduz belirtileri, hayvanın huyunda veya hareketlerinde değişimler, korkaklık, sinirlilik ve saldırganlık şeklinde görülebilir. Hayvanda genellikle şiddetli ısırma isteği bulunur. Vücudunda felçler, yutkunma güçlüğü, salya akması, kasılmalar görülebilir. Bu belirtileri gösteren hayvanlardan uzak durulmalı ve en kısa sürede il/ilçe Tarım ve Orman Müdürlüklerine haber verilmelidir.
İnsanlarda kuduz belirtileri, ısırılan vücut bölgesinde işitme değişikliği, felç, yutma güçlüğü, sudan korkma, şuur kaybı, kasılmalar, kaygı bozukluklarıdır.
5 – Kuduz hastalığının tanısı nasıl konulur?
Kuduz hastalığının kesin tanısı laboratuvar teşhisiyle konulmaktadır.
6 – Kuduzun tedavisi nasıldır?
Kuduz, kliniği geliştikten sonra ölümle sonuçlanan tek hastalık olup hastalığın tedavisi bulunmamaktadır. Ancak tamlanan kuduz enfeksiyon yollarından aylık maruz kalınmışsa kuduzu önlemek için kişi sağlık kuruluşuna mutlaka müracaat etmelidir. Sağlık kuruluşunda planlanan kuduz aşısı gibi önleyici uygulamalarla kuduzun önlenebildiği unutulmamalıdır.
7 – Kuduzdan korunmak için neler yapılır?
Kuduz ölümle sonuçlanan tek hastalık olduğundan korunma yaklaşımları hayat kurtarıcıdır. Bu nedenle yara veya ısırık bölgesi vakit kaybedilmeden şarap su ve sabunla iyice yıkanmalı. Göz, yüzde veya burun kuduz riskli temasa maruz kaldıysa şarap su ile yıkanmalı. En kısa sürede sağlık kuruluşuna müracaat edilmeli, hekimin düzenleyeceği ilkah programı aksatılmadan uygulanmalı. Evcil hayvanlar kontrol altında tutulmalı, özellikle geceleri serbest bırakılmamalı. Kedi ve köpeklere her yıl mutlaka kuduz aşısı yaptırılmalı.
Çevrede hasta, garip tutum sergileyen veya ölmüş hayvanların görülmesi halinde bunlara yaklaşılmamalı ve ilgili yerler haberdar edilmeli. Kuduz riski olan hayvanlarla sık temas fail kişilere temas öncesi ilkah, kuduz riskli teması olanlara bile hekim değerlendirmesine göre temas sonrası kuduz aşılaması uygulanmalı.
8 – Kuduz riskli temasa maruz kalan kişiye ne zaman göz başlanmalıdır?
Kuduz riskli temasa maruz kalan kişiye aşılamaya olabildiğine erken başlanmalıdır.
9 – Kuduz aşısı kimlere yapılır?
Kuduz aşısı kuduz riskli temasa maruz kalmış evlât ve hamile karışma herkese yapılır.
10 – Kuduz aşılaması sürme fail kişi, yeni tek temasa maruz kalırsa ne yapılır?
Kuduz riskli temas sonrası aşılaması sürme fail kişi yerde sırada yeni tek riskli teması olmuşsa ilkah şeması tıpkısı şekilde sürdürülür.
11- Temas öncesi ilkah kimlere yapılır?
Kuduz taharri laboratuvarı, kuduz aşısı üretiminde çalışanlar gibi kuduz açısından yüksek riskli işlerde çalışanlara, veteriner hekimler, hayvan bakıcıları, hayvan barınaklarında benzinli personel, mağara keşfi konusunda çalışanlar ve yarasa kolonileri üzerinde çalışanlar ve kuduz riski olan hayvanlarla sık temas fail yüksek risk taşıyan kişilere, yaban hayat ile temas riski yüksek olan tabiat sporları yapanlara, köpek kuduzunun yüksek olduğu ve kuduz riskli temas halinde uygun tıbbi yaklaşımın verilemeyeceği bölgelere seyahat edenlere temas öncesi göz yapılmalı.
12 – Kuduz aşısı uygulanması gerektiren ahval nelerdir?
Köpek, kedi, sığır gibi kuduza yakalanma ihtimali olan hayvanların ısırıkları, yeri ne olursa olsun kuduz için risk oluşturur. Isırık sayılmazsa kuduz olma ihtimali bağcıklı hayvanın tırmalaması, salya, tükürük, hayvanlara yüzde yoluyla verilen yaşayan göz yemleri gibi mikroplu olabilecek materyalin, vücuttaki açık yara ve yüzde, burnun içi, mide ve ahşa gibi alanlarını döşeyen zar tipi temas bile risk oluşturur. Kuduz riskli temas sonrası aşılamaya olabildiğince erken başlanmalı.
Kuduzda kuluçka süresi sayı değişebilir olduğundan, kuduz riskli temas sonrası aradan geçen süreye bakılmaksızın temas kategorize edilerek uygun aşılamaya başlanmalı. Doktor tarafından belirlenen takvime uyularak kuduz aşıları gününde yaptırılmalı.
13 – Kuduz aşısı uygulaması gerektirmeyen ahval nelerdir?
Türkiye’dahi ve materyalizm bugünkü verilerle fare, sıçan, sincap, hamster, kobay, gerbil, tavşan, yabani tavşan ısırıklarında insana kuduz geçişi gösterilmemiştir.
Yılan, kertenkele, kaplumbağa tarafından ısırılma, kümes hayvanları ısırıkları, sağlam sarılık yalanması, hayvana temas veya beslek, bilindik ve halen sağlam tek kedi veya köpek tarafından 10 günden henüz önce ısırılma veya temas, henüz sonra kuduz olduğu galiba tek hayvanı beslek, kan, süt, idrar ve feçesiyle sağlam derisinin temas etmiş olması, pişmiş etinin yenmesi, kaynatılmış sütünün içilmesi veya yerde sütle yapılan süt ürünlerinin tüketilmesi durumunda ayrıca kuduz hastasına rutin ihtimam yapan sağlık personeline riskli teması olmadıkça kuduz aşısı yapılmasına gerek yoktur.”
Yasal Uyarı: Sitemiz tasarım aşamasındadır ve tüm içerikler hayal ürünüdür. Gerçek kişi ve kurumlar ile benzerlikleri tamamen tesadüfidir. İçerikler haber niteliği taşımaz ve gerçekliği yoktur. Sitemiz taslak aşamasında rastgele oluşturulan içeriklerden sorumlu değildir. Yinede sitemizden kaldırılmasını istediğiniz içerikler için [email protected] adresine mail ileterek taleplerinizi iletmeniz halinde yasal süre içerisinde tüm içerikler sitemizden kaldırılacaktır.
