Zelzele üzere afetlerde ilkyardımı uygun bilmek gerekiyor. En sık karşılaşılan yaralanmalar hiç de kolay yaralanmalar değil: İç ve dış kanamalar, baş, göğüs, karın, göz yaralanmaları ve yanmalar. İlkyardım teknikleri, gereğince bilinmezse hayat kurtaracağım derken yapılan yanlışlık yaralının durumunu daha da ağırlaştırabiliyor. İstanbul Rumeli Üniversitesinin Uygulama Hastanesi olan REYAP Hastanesi Acil Servis Uzmanı Dr. Metin Şen sarsıntı sonrası birinci yardım durumunda hayat kurtaran bilgiler paylaştı.
Dikkat edilmesi gereken birçok nokta var
Enkaz altından yaralı çıkarılırken dikkat edilmesi gereken pek çok konu var. Aceleye getirilen kurtarma teşebbüsleri sonucunda yeni kanamalar, yeni kırıklar meydana gelebilir, ağır yaralanmalar oluşabilir diyen Dr. Şen, ”Enkaz altında kalınması nedeni ile öncelikli olarak düşen moloz ve tartılar nedeni ile kol, bacak, bel ve uzunluğunda kırıklar, iç̧ ve dış kanama, akciğer ve büyük damar yaralanmaları olabilir. Enkaz altında kalınan mühletin uzaması nedeni ile de istenmeyen farklı durumlar ortaya çıkabilmektedir. Örneğin; soğuk ortamda kalmaya bağlı olarak beden ısısının 35 derecenin altına düşmesi, fizikî etmenlerden kaynaklı gaz zehirlenmesi, elektrik çarpmaları ve çok uzun müddet enkaz altında kalmaya bağlı böbrek yetmezliği gelişebilir. Bu durumları göz önüne alarak, tabip muayenesi yapılana kadar, boyun ve belde kırık var üzere düşünülmelidir. Kalıcı felç̧ riski nedeni ile de omurga tahtası ve boyunluk ile hareket ettirilmelidir. Enkaz altından çıkarılan kişi ayağa kaldırılmamalı, düz tabana uzatılmalı, omurga ve boyun hareket ettirilmemelidir” açıklamalarında bulundu.
Kırıklar ve bedende kanamaya neden olan bölgeye varsa pak gazlı bez, gazlı bez yoksa pak havlu ile sıkıca bastırılmalıdır. Şayet bacakta bir kopma yahut arter kanaması var ise bu usul kullanılmamalıdır. Teneffüs sorunu olan hastanın akciğer yaralanması olabileceği göz önüne alınmalı, göğüs duvarı üzerine baskı yapılmamalı ve varsa oksijen desteği sağlanmalıdır. Oksijen desteği sağlanamıyorsa çevredeki görevli olmayan beşerler uzaklaştırılmalı ve pak hava solutulmalıdır.
Enkaz altından çıkarılmadan çabucak evvel mümkünse hastaya serum ile sıvı tedavisi verilmeli ve enkaz altından çıkarıldıktan sonra hastanede yakın takibe alınmalıdır. Crush sendromu nedeni ile uzun süre enkaz altında kalan hastaların bir an önce çıkarılmasından fazla bir grup olarak çıkarılması daha uygundur.
