Ülkemizde koronavirüs olaylarının tespit edilmesinin akabinde toplumsal medya üzere mecradalarda koronavirüse dair yanlış bilgilerin paylaşımları arttı.
Sıhhat Bakanlığı Koronavirüs Bilim Şurası Üyesi ve Ankara Üniversitesi (AÜ) Öğretim Üyesi Prof. Dr. Alpay Azap, yaptığı açıklamada, yeni tip koronavirüs hakkında gerçek bilinen yanlışlara ait açıklamalarda bulundu.
Yeni tip koronavirüs ile çabada şahsî hijyen kurallarına ahengin yanı sıra istikrarlı beslenme, kâfi uyku ve tertipli fizik antrenmanın değerli olduğu belirtildi.
Tuzlu su virüsü engellemiyor
Mesken üretimi turşuların, içerdikleri probiyotikler sayesinde bağışıklık sistemine bir ölçü dayanak verdiği fakat içerdiği tuz nedeniyle çok tüketiminden kaçınılması gerektiği, burnun tuzlu suyla yıkanmasının virüsün bulaşıcılığını engellemediği, bağışıklık sistemini özel olarak güçlendirdiğine yönelik kanıtlanmış rastgele bir besinin bulunmadığı bildirildi.
Çin’in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve Antarktika hariç tüm kıtalara ve 120’den fazla ülkeye yayılan Kovid-19 ile çabada gerçek bilginin kıymetine işaret eden Azap, öncelikle önlemli olunması ve önerilen hijyen kurallarına uyulması gerektiğini vurguladı.
Yanlışsız bilinen yanlışlar
Azap, yeni tip koronavirüs açısından test sonucu olumlu çıkan her hasta için hastalık seyrinin farklı olabileceğini söz ederek, koronavirüse dair hakikat bilenen yanlışlara ait şu bilgileri verdi;
YANLIŞ: Her Kovid-19 enfekte olgu, ağır ve ölümcül seyretmektedir.
HAKİKAT: Hastalığın seyrinde yüzde 10-15 oranında ağır teneffüs yetmezliği, böbrek yetmezliği ve çoklu organ yetmezliği görülebilir ve yüzde 2-5 oranında mevtle sonuçlanırken, yüzde 80 oranında hastalık hafif seyretmektedir.
***
YANLIŞ: Hastalıktan korunmak için maske takmanız kafidir.
GERÇEK: Maske, kişiyi virüsü kapmaktan gereğince korumaz. Yalnızca kişi hasta ise virüsün diğerlerine bulaştırılmasına mani olabilir. Hele ki sağlıklı bireylerin toplumda, gündelik hayatta maske takmasına gerek yoktur. Korunmada en değerli metot el temizliğidir. Eller mümkün olduğunca pak tutulmalı ve göz, burun ve ağıza götürülmemelidir.
***
YANLIŞ: El dezenfektanları tüm sorunu çözer.
YANLIŞSIZ: Piyasada değişik isimler ile pazarlanan kelamda antiseptik, dezenfektan ve mikrop öldürücülerin birden fazla elleri uygun bir ‘su-sabun temizliğinden’ daha çok koruyamayacaktır. Ellerin, sık sık bol sabunlu su ile dikkatle, düzgünce ovularak yıkanması koruyuculuk için kâfi olacaktır. Su ve sabuna ulaşılamayacak durumlarda 70 derece ve üzerinde bir kolonya yahut alkol bazlı el dezenfektanı da kullanılabilir. Sık el paklığı cildi kurutarak egzama üzere hastalıklara neden olabilir. O yüzden eller günde birkaç defa nemlendirici krem ile nemlendirilmelidir.
***
YANLIŞ: Burnu tuzlu suyla yıkamak, tuzlu suyla gargara yapmak ya da sirke virüsün bulaşıcılığını pürüzler.
YANLIŞSIZ: Bu yanlış bir bilgidir. Bu hususta hiçbir bilimsel bilgi yoktur. Hatta tuzlu suyun tuz oranı yüksek olursa üst teneffüs yolu hücrelerine hasar verebilir. Teneffüs sistemini viral enfeksiyonlardan ya da dış etkenlerden muhafazada bir kalkan özelliği gösteren, bakteri ve virüslerin teneffüs hücrelerine tutunmasını engelleyen mukus katmanı da hasar görebilecektir.
***
YANLIŞ: Sıcak içecekler içmek virüsü öldürecektir.
GERÇEK: Çok sıcak içecekler ağız-boğaz bölgesini yakıp kavurarak ‘koruyucu epitel tabakayı’ ve ‘önleyici bağışıklık salgılarını’ tahrip ettiğinden, yarardan çok ziyan verebilir.
***
YANLIŞ: Enfekte yüzeyleri yalnızca su ile ya da ıslak mendil ile silmek kafidir.
YANLIŞSIZ: Yüzeyler aşikâr oranlarda sulandırılmış (1:100; 1 ünite çamaşır suyu, 99 ünite su) çamaşır suyu ya da deterjanla temizlenmelidir. Kolay deterjanlar da koronavirüsü önlemede çamaşır suyu kadar tesirlidir.
***
YANLIŞ: Sarımsak, soğan yemek koronavirüs enfeksiyonunu önler.
GERÇEK: Sarımsak ve soğan içerdikleri alisin ve kuvarsetin sayesinde antimikrobiyal özellikleri olan sağlıklı besinlerdir ancak koronavirüsten muhafaza üzere bir yararları bilimsel olarak ortaya konmamıştır.
***
YANLIŞ: Çok turşu yemek bağışıklık sistemini güçlendirip hastalıktan koruyacaktır.
GERÇEK: Mesken imali turşuların, içerdikleri probiyotikler sayesinde bağışıklık sistemine bir ölçü dayanak vereceği doğrudur. Fakat çok ölçüde turşu tüketimi çok ölçüde tuz tüketimine de neden olarak bedenin sıvı elektrolit dengelerinde değişikliklere ve hipertansiyona sebep olabilir.
***
YANLIŞ: Kelle paça çorbası bağışıklık sistemi için koşuldur.
GERÇEK: Bağışıklık sistemini özel olarak güçlendirdiği gösterilmiş rastgele bir besin yoktur. Kıymetli olan sağlıklı ve istikrarlı beslenme alışkanlığıdır. Virüslerden korunmada bağışıklık sisteminin değerli olduğu doğrudur. Bugüne kadar yapılan bilimsel çalışmalarla bağışıklık sistemini güçlendirdiği kanıtlanmış 3 uygulama vardır. Bunlar, istikrarlı beslenme, kâfi bir uyku ve nizamlı fizik antrenman formundadır.
***
YANLIŞ: Alkolsüz kolonya, el dezenfektanı olarak kullanılabilir.
HAKİKAT: Bir sıvının dezenfektan özelliğe sahip olması için minumun yüzde 70 alkol oranına sahip olması gerekir. Uygun el antiseptiği bulunamayan yerlerde yüzde 80-90 ortasında alkol içeren her türlü kolonya da el hijyeninde virüsten korunmada kullanılabilir.
***
YANLIŞ: Havaların ısınması ile virüs ortadan kaybolacak.
YANLIŞSIZ: Sıcak havanın virüsü direkt öldürmesi üzere bir durum kelam konusu değil. Lakin havaların ısınması ile beşerler kapalı ve havasız ortamlarda uzun müddet vakit geçirmiyor, konutlar, iş yerleri daha düzgün havalandırılıyor ve böylece teneffüs yoluyla bulaşan virüslerin bulaşma mümkünlüğü azalıyor. İkinci olarak da artan sıcaklık nedeniyle virüs dış ortamda daha kısa mühlet canlı kalabiliyor.
