Aile içerisinde yaşadığı durumlardan dolayı kendi öz ailesinin yanında kalması mümkün olmayan çocukların, belirli bir devir istekli yahut muhakkak bir fiyat karşılığında, devletin tüzel ve toplumsal nezareti altında, öbür bir aile tarafından o ailenin ortamında yetiştirilmesine ve bakılmasına “koruyucu aile” denilmektedir.
Çocuk tabiatı gereği öbürleri tarafından kendisine sağlanan bakımla büyümektedir. Belirli bir yaşa ve olgunluğa erişene kadar çocuğun “yüksek yararı” için ister kendi öz ailesi ister Devlet’in kendisine önerdiği kollayıcı ailesi olsun çocuk güzel kaidelerde bakılmalıdır. Öz ailesinin kendisine veremediği eğitim, toplumsal ve ekonomik gereksinimini karşılamak için kurulmuş olan kollayıcı aile sisteminde çocuğun her ne olursa olsun korunması ve topluma öteki çocuklar üzere eşit kurallarda kazandırılması amaçlanmaktadır. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne nazaran çocuğun yüksek faydası Devlet tarafından korunmaktadır. Esirgeyici aile sisteminin oluşturulması çocuğun korunması için alınan önlemlerden bir tanesi olduğunu göstermektedir.
Koruyu aile olmanın koşulları nelerdir
– Gözetici aile olmak isteyen kişinin Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma mecburiliği bulunmaktadır.
– Kollayıcı aile olmak isteyen kişi Türkiye’de yaşamak zorundadır.
– Bir çocuğa tam manasıyla sorumluluğu alarak bakma yaşı 25-65 yaş aralığı üzere düşünüldüğünde bu yaş aralığında olan şahıslar gözetici aile olabilmektedir.
– Ailenin eğitim düzeyi toplumu temsil ettiğinden hami aile olmak için gerekli eğitim düzeyi ilkokul düzeyidir.
– Hami aile olmak isteyen ailenin ekonomik olarak çocuğu toplumsal, ruhsal, eğitsel ve ekonomik olarak refah içinde bakımını sağlanması gerekmektedir. Çocuk biyolojik ailesinde sorun yaşamış olduğundan esirgeyici ailede bakıldığından daha düzgün kaidelerde bakılmalıdır.
– Hami aile çocuğun kendi “öz” ailesi olmamalıdır. Sorun yaşadığı ailenin tekrar esirgeyici ailesi olması çocuk için travma yaratacaktır.
Gözetici aile sistemi ne vakit devreye girer
Bu mevzuda karar verilirken diğer bir çocuğun bakımı, hayatı kelam konusu olduğundan hassas davranılmalıdır. Çocuğun öz ailesinde yaşamış olduğu fizikî, ruhsal şiddet yahut cinsel istismar durumu varsa çocuk öz ailesinden alınır. Çocuğun öz ailesine rastgele bir yargılama başlatılması durumunda; yargılamanın görüldüğü mahkeme tarafından çocuğun bedensel ve zihinsel gelişimi, eğitimi yahut toplumsal ömrü tehlikede olduğu tespit edilirse yahut çocuk her manada bir muhtaçlıktan yoksun bırakılmış ise hâkim bakıma muhtaç çocuğun, öz ailesinden alınarak bir gözetici bir ailenin yanına verebilir yahut bir kuruma yerleştirebilir.
Bu kararı verecek olan bu türlü bir durumda genelde uzman psikolog ve pedagoglarla görüşerek kanaatini belirlemektedir. Zira pedagog ziyan görmüş çocuğu inceleyerek hâkime çocuğun koruyu aileye mi verilmesi gerektiği yoksa kendi öz ailesinde kalması mı gerektiğini belirler bir görüş raporunu vermektedir.
Hami aile olmak için gerekli evraklar
– Kimlik kartı fotokopisi, vesikalık fotoğraf, eğitim diplomasının fotokopisi,
– Kişinin kazandığı gelirlerini gösteren maaş bordrosu,
– İsimli sicil kaydı – kişinin rastgele bir hata kaydının olmaması çocuğun daha inançlı bir ortamda yetiştirilmesi gerektiğini göstermektedir.
– Eğitim seviyesini gösterir sıhhat raporu
Kişi şayet gözetici aile statüsünü devam ettirmek istiyorsa bu durumunun devam etmesi için 2 yılda bir isimli sicil kaydını ve sıhhat raporunu Aile Çalışma ve Toplumsal Hizmetler Bakanlığı’na sunması gerekmektedir.
Sonuç olarak çocuğun daima farklı ailelere girip çıkması çocuğun problemlerine sorun ekleyeceğinden hami aile olmak isteyen kişinin karardan son derece emin bir biçimde bu başvuruyu yapması gerekmektedir. Alınan karardan daha sonra vazgeçilmesi durumunda korunmak isteyen çocuk daha fazla mağdur edilmemelidir.
