Doğurganlık çağındaki bayanlarda çok yaygın olarak rastlanan Polikistik Over Sendromu (PKOS) hakkında bilgi veren Endokrinoloji ve Metabolizma Uzmanı Dr. Ümit Çınkır, sendromun 100 bayandan yaklaşık 10–15’inde görüldüğü söyledi.
Uzm. Dr. Çınkır, PKOS hakkında bilgilendirmelerde bulundu.
Genetik faktörler ön planda
Polikistik Over Sendromu’nun nedenleri kesin olarak bilinmemekle birlikte, hastalık genetik ve çevresel faktörlerin etkileşimiyle ortaya çıkabilmektedir. Ortaya çıkmasında tesirli olan ögeler, ekseriyetle overlerin işlevlerini düzenleyen hormonların dinamiğindeki değişiklikler, steroidogenez eksiklikleri, insülin salınım ve tesir bozuklukları ile birlikte genetik faktörler ön plana çıkmaktadır.
PKOS hastalarında çoklukla insülin direnci zayıflığı ve obezite sık görülen bir bulgular olarak öne çıkmaktadır. PKOS’da insülin direnci ve kandaki insülinin olağandan yüksek olduğu overde androjen sentezini ve ayrıyeten seks hormonu bağlayıcı globülin seviyesinde azalmayla özgür testesteron seviyesini artırmaktadır. Hastalarda androjen fazlalığı biyokimyasal ya da klinik olabilir.
Biyokimyasal hiperandrojenizm başta testesteron olmak üzere serum androjenlerindeki artışa bağlı olarak hastalarımızda ekseriyetle tüylenmede artış görülmektedir. Akne, ciltte yağlanma ve erkek tipi saç dökülmesi de hiperandrojenizme bağlı olarak karşımıza çıkabilmektedir. PKOS olan hastalarımızın menstrual hikayelerinde adet aralıklarının 21 günden kısa ya da 35 günden uzun olması epeyce öne çıkan bir durumdur. Lakin PKOS olan bireylerin yüzde 20’lere ulaşan oranda adetlerinin sistemli olabileceği de bildirilmiştir. Bu hastalarda uzun periyotta glukoz intoleransı, tip 2 diyabet, dislipidemi, obezite, hipertansiyon, kardiyovasküler hastalıklar ve depresyon da oluşabilmektedir. Bu manada, tedavi gayeleri androjen fazlalığının denetim edilmesi, adet düzensizliğinin düzeltilmesi ve doğurganlığın sağlanması biçiminde sıralanabilir.
Hiperandrojenizm tedavisinde farmakolojik yaklaşımlar androjenlerin baskılanması ve maksat organ tesirlerinin azaltılması biçimindedir. Tedaviye cevap en erken altı ay sonunda ortaya çıkmaktadır. Bu mühlet dahilinde hastalarda motivasyon kaybı oluşmaması ise yerinde bir karar olacaktır. Başarılı tedavi için farmakolojik casuslar, mekanik/kozmetik teknikler ile birlikte kullanılmalıdır. Hastalarda insülin direnci mevcut ise ömür stili değişikliklerine ilaveten medikal tedavi seçeneği de hasta bazında değerlendirilmelidir. Ayrıyeten bu rahatsızlık hastalarda uzun periyotta başka sıhhat sorunlarına neden olabildiği için bu hastalığın yakından takip ve tedavisi planlanmalıdır.
