İstanbul Gelişim Üniversitesi Lisan ve Konuşma Terapisi Kısmı Öğr. Gör. Betül Özsoy Tanrıkulu, Apraksisi (konuşma bozukluğu) olan bir çocukta, kaslara ses çıkarmak için nasıl ve ne vakit hareket edeceklerini söyleyen bildirilerin yanlışsız formda iletilmesinde sorun olduğunu belirterek, “Kaslarıyla ilgili rastgele bir fonksiyon bozukluğu ya da güçsüzlük olmasa da, çocuk dudaklarını yahut lisanını gerçek biçimde hareket ettiremeyebilir. Çocuk aslında ne söylemek istediğini bilmekte, nasıl söyleyeceğini bilememekte ve planlayamamaktadır. Öbür bir deyişle; sorun çocuğun nasıl düşündüğü değil, beynin oral kaslara hareket etmesini nasıl söylediğidir” dedi.
Çocukluk çağı konuşma bozukluğu belirtileri
– Sözcükleri her vakit tıpkı formda söylemez.
– Konuşma içindeki vurguları yanlış kullanır.
– Konuşma seslerini yanlış üretir ya da değiştirir. Bilhassa ünsüz seslerin üretiminde zorluk görülür.
– Sözcüğün uzunluğu arttıkça, sözcükleri söylemede zorlanma da artar.
– Lisanda bir gecikme de görülebilir.
Çocuk şayet 3 yaşından büyükse ve bu belirtilerden birkaçını yahut tamamını gösteriyorsa, kesinlikle bir lisan ve konuşma terapistine başvurulmalıdır. Bu çocuklar lisan ve konuşmayla ilgili olmayan öbür marifetlerde de ıstırap yaşayabilirler. İnce motor marifetlerde zorluk (kalem tutma vb.), okuma-yazmayı öğrenmede zahmet en çok rastlanan sorunlardır.
Çocukluk çağı konuşma bozukluğu tedavisi
Konuşma bozukluğu çeken çocuk, kesinlikle bir lisan ve konuşma terapistiyle çalışmlı. Ekseriyetle uzmanlar, terapilere ağır bir biçimde başlayarak, konuşma düzeldikçe sıklığı düşürmeyi tercih ederler. Terapinin ilerleyen evrelerinde ferdi terapilerin yanı sıra, küme terapileri de düzenlenebilmektedir. Apraksi terapisinde temel amaç, çocuğun konuşma üretimini gerçekleştirebilmesi için gerekli artikülatör hareketlerin istemli denetimini arttırmaktır. Sorun kas güçsüzlüğünden kaynaklanmadığı için, bu istikamette yapılan antrenmanların bir yararı olmayacaktır. Bunun yerine, sesleri söylemek için bu kasların nasıl hareket ettirileceği üzerinde çalışmak daha tesirli olacaktır. Ayrıyeten çocuk seslerin nasıl söyleneceğini öğrenirken, tüm duyuların kullanılması (işitsel, görsel, dokunsal vb.) çocuğa ipucu sağlayarak süreçte ona yardımcı olacaktır.
Lisan ve konuşma terapilerinde, ailenin terapistle iş birliği yapması ve terapilere takviye olması kritik kıymet taşır. Bilhassa motor marifetlerde öğrenmenin gerçekleşmesi için yapılan tekrar sayısı büyük rol oynamaktadır. Bu yüzden burada aile dayanağının ehemmiyeti de artmaktadır. Çocukluk çağı apraksisinin tedavisi vakit alır. Daha da değerlisi, çocuk bu süreçte desteklenmeye muhtaçlık duyar. Çocuğun ilerleyebilmesi için ailenin, terapistin lisan ve konuşma terapileri esnasında önerdiği ve öğrettiği çalışmaları terapi dışı ortamlarda da uygulaması gerekir.
