Çocuğun yaşı ve cinsiyetine nazaran uzunluğunun olağan büyüme eğrilerinin alt hududunun altında olması uzunluk kısalığı olarak tanımlanıyor. Ebeveynlerin bu durumu konutta yapacakları ölçümlerle tespit etmeleri güçtür.
Büyüme eğrilerinde 3 ile 97 persentil ortasının olağan kabul edildiğini ve boyun yaşa ve cinsiyete nazaran 3 persentilin altında olması durumunun ise kısa uzunluk olarak tanımlanır. Birinci bir yılda çocuğun 25 santim, ikinci yılda 12 santim, 2 ve 4 yaş ortasında yılda ortalama 6-8 santim, 4 yaş ile ergenliğe kadar olan devirde de yılda ortalama 5 santim uzaması gerekiyor. Ergenlikten sonra yılda ortalama 8 ila 10 santim uzunluk uzaması beklenir. Bu uzamaları göstermeyen çocukların uzunluk kısalığını incelemekte yarar vardır.
Hormonal nedenler de sık görülüyor
Ailesel uzunluk kısalığı hastalık olarak sınıflanmayan uzunluk kısalığı içinde yer alır. Anne ve babanın uzunluğu kısadır lakin çocuğun büyüme suratı olağandır. Çocuğun erişkin yaştaki uzunluğunu varsayım etmek için anne ve babasının uzunlukları göz önünde tutulur. Ailesel uzunluk kısalığında çocuk bu maksat boya ulaşır. Lakin anne ve baba çok kısaysa anne ve babada kalıtsal bir hastalık olup olmadığının araştırılması gerekir.
Hastalık olarak sınıflanmayan uzunluk kısalığının başka bir nedeni de ergenliğin gecikmesine bağlı görülen uzunluk kısalığıdır (Yapısal büyüme ve ergenlik gecikmesi). Bilhassa erkeklerde görülür. Bu çocukların 3-4 yaşına kadar sağlıklı uzadığı, bu yaştan sonra uzunluklarının olağanın altında kaldığı görülür. Bu çocukların da uzama suratları olağandır. Lakin ergenlik geciktiği için uzama daha az olur. Ergenliğin başlaması ile büyüme hızlanır ve erişkin uzunluk öngörülen amaç boya ulaşır.
Uzunluk kısalığının nedenlerinden biri de hipotiroittir. Yani tiroid hormonlarının azlığı. Doğuştan ya da ilerleyen periyotlarda saptanabilen bu durumu bir kan testiyle tespit etmem mümkün. Değerli olan vaktinde tabibe ulaşmak.
Kan testiyle teşhis konulabilir
Eksikliği, doğuştan olabileceği üzere ileriki yaşlarda ortaya çıkabilir. Yapacağımız kimi testlerle çocukta büyüme hormonunun eksik olup olmadığı saptanabilir ve sonrasında tedavi edilebilmektedir. Lakin tedavisi uzun yıllar sürebilir. Bu nedenle sabırlı olmak gerekir.
Öncelikle altta yatan bir hastalık varsa onun tedavi edilmesi gerekir. Tedavinin de “Epifiz” ismini verilen büyüme plaklarının kapanmadan evvel yapılması gerekir. Zira plaklar kapandıktan sonra uzama durur. Ergenliğe girdikten sonra uzunluk uzaması azalacağı için tedavilerle istenilen karşılık alınamayabilir. Bu nedenle erken müdahale için çocuk tabiplerine başvurmak gerekir. Denetimlerde çocuğun uzunluk ve kilosu ölçülür ve uzama suratı kıymetlendirilir. Yaş ve cinsiyetine nazaran uzunluk kısa yahut uzama suratı yetersizse çocuk endokrinoloğuna yönlendirilir.
