Ebeveynlerin, cinsiyet klişelerinin doğuracağı olumsuz sonuçlara karşı, cinsiyeti geri planda tutarak çocuğun kişiselliğine odaklanması gerekiyor. Ebeveynler, “gerçekçi ebeveynlik” anlayışı ile hareket ederek çocuğun potansiyelini ortaya çıkarmasını sağlamaları cinsiyet klişeleri ile gayret etmede büyük ehemmiyet taşıyor.
Murat Karcıoğlu, anne ve babaların çocuğun cinsiyetini bilme ve merak etme isteklerinin altında yatan gücün, aslında ebeveynlik sürecinde kendilerini nelerin beklediğini öngörebilme isteklerinden kaynaklandığını lisana getirdi ve cinsiyete dayalı klişelerin oluşma nedenlerini açıkladı. Karcıoğlu, “Doğduğumuz andan itibaren zihin, dış dünyayı anlamlandırmada girdileri işlemede bilişsel olarak “kategorize etme” eğilimi gösteriyor. Kategorize etme, bilgilerin zihinde sürece sürecini hızlandırıp kolaylaştırıyor. Çocuklarda doğuştan gelen aidiyet hissinin varlığı, çocuğu vakitle bir cinsiyet kümesinin kesimi olmaya zorluyor. Böylelikle yetişkinlerin büyük kıymet verdiği bu cinsiyet klişelerine çocuk da sıkı sıkıya sarılıyor” diye belirtiyor.
Cinsiyet kalıpları bütünlüğü yansıtmıyor
Toplumun, bayana yahut erkeğe biçtiği roller, çocuğun bu rollere ahenk göstermemesi durumunda kendisine dönük yetersizlik duygusu yaşamasına neden oluyor. Meğer cinsiyete dayalı genellemeler gerçeği yansıtmıyor. Bir erkek çocuğu, bir kız çocuğuna nazaran daha hassas yahut konuşkan olabileceği üzere bir kız çocuğu, bir erkek çocuğuna nazaran daha güçlü yahut sayısal derslerde daha başarılı olabiliyor.
Akran zorbalığı ile gayret etmek kıymetli
Okullarda cinsiyete bağlı zorbalığın altında yatan faktör, çocukların kendi cinsiyeti hakkında çok şey bilmelerine rağmen, karşı cinse dair çok az şey bilmeleridir. Çocuğun, hayattaki yerine cinsiyet hükmetmeye başladığında kendisine biçilen role uymayan akranları üzerinde acımasızlaşıyor ve küme dinamiğine uygun bulmadığından bu çocukları ötekileştirme eğilimi gösteriyor. Bu mevzuda erkek çocukları, hemcinslerine karşı çok daha acımasız oluyor. Ötekileştirilen yani zorbalığa maruz kalan çocuk utanç duygusu yaşıyor. Bu devirde ebeveynlerin zorbalıkla çaba etmesinde çocuğun yanında olması ve okul-aile iş birliği büyük kıymet teşkil ediyor.
Okullar cinsiyet klişelerinin yuvası
Cinsiyet klişeleri çocuğun okul hayatı ile birlikte sertleşiyor. Okul çağındaki çocukların yakın etrafını oluşturan arkadaşlarını hemcinslerinden seçmelerinde etraftaki etiketlemelerin rolü büyük. Cinsiyete dayalı sistem daha anaokullarının kapısının girişinden itibaren cinsiyete dayalı renk ayrımları, gruplandırma ve sıralamalarla kendisini göstermeye başlıyor. Çocuk, cinsiyet klişeleri karşısında cinsiyete bağlı olarak “doğru” olanı yapmak istiyor ve hemcinsleriyle oyun oynuyor. İlkokula gelindiğinde ise okul bahçeleri, Cebel-i Tarık Boğazının içerisinde yer alan tatlı suyla tuzlu suyun birbirine karışmadığı bir yer oluveriyor. Çocuk böylelikle kendisine biçilen bu roller ile toplumsal hayata dahil olmaya başlıyor.
Okul muvaffakiyetini ve meslek seçimini etkiliyor
Kız çocuklarının sözel maharetlerinin erkek çocuklarına nazaran daha gelişmiş olması yahut matematik muvaffakiyetinde erkeklerin kızlara nazaran daha başarılı olduğuna dair kanılar bilimsel araştırmaların sonuçları ile uyuşmuyor lakin bu cinsiyete dayalı etiketlemeler ile okulda erkeklerin okuma, yazma, fotoğraf, müzik üzere derslere; kızların ise matematik, vücut eğitimi, fen bilimleri üzere derslere karşı olumsuz tavır sergilemesine neden oluyor. “Erkek işi” yahut “Kız işi” meslek kümelerine yönelik gerçekleştirilen toplumsal etiketlemeler çocuğun bir işe ilgisi, yeteneği, başarısı olsa da bu kast sistemini andıran sınıflandırmada meslek seçimini kısıtlıyor.
Oyuncak seçimine dikkat
Erkek çocuklarına oynaması için oyuncak bebek almak; onların hislerini tanımalarını, empati kurabilmelerini, bir diğerinin da sorumluluğunu alabilmelerine katkı sağlıyor. Hiçbir erkek çocuğu, oyuncak bebek ile oynadığı için eril cinsiyet kimliğinde değişme meydana gelmez ancak ileriki periyotlarda “baba” olma ihtimali gerçekleşmesi durumunda çocuğunun üzerinde daha fazla sorumluluk alan, onunla sağlıklı bir bağ kuran ebeveyne dönüşür. Gelecekte yalnızca ebeveyn olacak kız çocukları değil. Aksi hâlde “baba figürü” çocuğunun gözünde kural koyucu, otorite hami ve bankamatik olmaktan öteye geçemez.
Cici kızlar değil; Güçlü kızlar yetiştiriniz
Küçük yaştan itibaren barbie oyuncakları ile büyütülen kızlar, hoş görünmeyi kendine vazife ediniyor. Kızların her vakit zayıf ve hoş görünmesi gerektiğine dair cinsiyet yaftaları ergenlik ile birlikte kız çocuklarında buhranı da beraberinde getiriyor. Olumsuz vücut algısı, kızların özgüvenini ve benlik algısını zedeliyor. Bu periyotta kız çocukları beğenilmeme dertlerinden ötürü derslerde daha pasif kalmayı tercih ediyor, bu klişelere dayanarak toplumsal ilgilerinde de zorlanıyor.
