Sıhhatsiz ailede geçerli olan ya da aileyi sıhhatsiz hale getiren zımnî kurallar nelerdir? Bu kurallar aile bireylerini ve aile nizamını nasıl tesirler? Sağlıksız ailede kurallar bilinçaltındadır. Bu kurallar kapalıdır, açığa çıkmaz. Bu kuralları kimse tartışamaz.
Tüm bu soruların karşılığını Boğaziçi Üniversitesi Rehberlik ve Ruhsal Danışmanlık mezunu, muharrir Ömer Baldık anlatıyor. İşte sıhhatsiz ailede geçerli olan ya da aileyi sıhhatsiz hale getiren kurallar şunlardır:
Denetleme
Aile içinde güçlü olan birey, ekseriyetle baba, eşinin ve çocuğunun his ve kanılarını denetler. Bu yüzden, güçsüz bireyler his ve kanılarını tabir ederken daima kaygı içindedirler. Ya da hislerini söz edemez, bastırırlar. Söyleyeceklerini daima evvelce kestirmek zorundadırlar. Resen ortaya çıkan davranış berbattır, affedilmez. Bu çeşit ailelerde sağlıklık itimat ortamı kelam konusu değildir.
Mükemmeliyetçilik
Yapılan her işte, girilen her imtihanda kişinin harika olması beklenir. Her şey göstermeliktir, oburunun beğenmesi için yapılır. Mükemmeliyetçilik, kişinin kendi gerçeğinin hiçbir pahası olmadığını kendi düşünüş ve değerlendirilişinin değersiz olduğunu tabir eder. Bu ortamda yetişen çocuğun temel duygusu ümitsizliktir. Kendisini bedelsiz, yetersiz bulur.
Suçlama
Suçlama, olayları olduğu üzere kabul etmemenin bir sonucudur. Yapılar suçlamalar, her şeyin kontrol altında tutulması ve eksiksiz olması gerektiği fikrinden doğar. Bu durum ise şahısta telaş ve utanç duygusu yaratır.
5 temel özgürlüğün inkarı
Sıhhatsiz ailede kişinin doğal olarak geliştirdikleri algılama, his, niyet, davranış, dilek ve maksatları inkar edilir: ”İçinden geldiği üzere değil; mükemmeliyetçi, kurala uygun biçimde, diğerlerinin senden beklediği biçimde algıla, duygulan, düşün, davran, arzula ve emel edin.” Bu durum kişinin kendi gerçeğini inkar etmesine neden olur. Böylelikle kişi büsbütün dışa bağımlı, kendi iç dünyasıyla alakası kopuk, robot üzere yaşar. Bu türlü bir kişinin memnun olması da kelam konusu olamaz.
Konuşmanın yasak olması
Sıhhatsiz bir ailede bilhassa çocukların his ve fikirlerini söz etmesine müsaade verilmez. Bu durum çocuklarda değersizlik hislerine neden olur.
Küskünlük ve kırgınlıkların sürdürülmesi
Aile çindeki kırgınlık ve küskünlüklerin sürdürülmesi, şahısların birbirlerini anlamasını ve sorunun çözülmesini pürüzler.
Kimseye güvenmeme
Sıhhatsiz bir ailede kimse kimseye güvenmez. Aslında itimat var üzere görünse de temelde güvensizlik vardır. Sıhhatsiz bir ailede yetişen kişi, kimseden hürmet ve gerçek sevgi görmediği için kimsenin kendisine yardım edemeyeceğine inanır. Yardım etmek isteyenler için ”Mutlaka arka fikri vardır, çıkarı vardır.” diye düşünür. Sıhhatsiz ailede yetişen bireylerin kendilerine itimadı olmaz. Bu bireyler ekseriyetle dıştan kontrollü bireyler olurlar.
